Kunstmatig duin voor Noordpolder wint ontwikkelcompetitie

Bovenlangsalternatief oogst jurywaardering maar valt net buiten de prijzen

12 april 2006

Op woensdagmiddag 12 april vond in de Lichtfabriek in Haarlem de prijsuitreiking plaats van de ontwikkelcompetitie die Rijkswaterstaat uitschreef om ideeën voor de planstudie Schiphol-Amsterdam-Almere te vergaren.
Deze ontwikkelcompetitie heeft twintig inzendingen opgeleverd. Deze inzendingen zijn beoordeeld door een onafhankelijk jury op vier beoordelingscriteria. Deze zijn innovatief gehalte, probleemoplossendheid ten aanzien van de gestelde problematiek, realiseerbaarheid en kosten-baten verhouding. De juryleden hebben vanuit hun eigen kennis en expertise invulling gegeven aan deze criteria, en vervolgens een integrale afweging gemaakt. De jury bestond uit Rob van Gijzel, voorzitter, Riek Bakker (gebiedsontwikkeling), Ben Immers (verkeerskunde), Jan Paul van Soest (duurzaamheid en ecologie) en Jan Zijlstra (ingenieursdiensten)

Presentatie Bovenlangsalternatief

De inzending de 'Vlucht naar voren' werd de winnaar. Deze verlegt de A1 niet iets naar het Zuiden, zoals in het Stroomlijnalternatief maar juist iets naar het Noorden: zij scheert op maaiveldniveau langs de Noordpolderdijk. De ruimte tussen die dijk en de eilandjes wordt opgespoten, waarmee het 'Muiderduin' wordt gevormd. Voor de kust van Muiden bij monding van de Vecht gaat het nieuwe tracé over in een tunnel van 1,5 á 2 kilometer.

Arcadis en Niek Roozen wonnen de derde prijs met een inzending die volgens de jury sterk vergelijkbaar was met het Bovenlangsalternatief. In het werk van Arcadis was echter de kracht van dit gerenommeerde bureau af te lezen. De eerste prijs was een geldbedrag van € 50.000, de tweede prijs € 40.000 en de derde € 30.000.

Het juryoordeel

De jury is van oordeel dat het gebied tussen Schiphol, Amsterdam en Almere van grote betekenis is. Niet alleen economisch, maar ook als woon- en leefgebied en vanwege de natuurlijke, landschappelijke, en cultuurhistorische waarden. Elke verandering in het gebied vraagt daarom een zeer zorgvuldige afweging én om kwalitatief hoogwaardige initiatieven. In het beoordelen van de inzendingen heeft de jury dan ook in het bijzonder gelet op de samenhang en integraliteit van de ingediende plannen, waarbij met name naar vernieuwende, innovatieve technieken en concepten is gezocht.

De jury spreekt haar oprechte waardering uit voor de kwaliteit van de inzendingen. Het is voor de jury overduidelijk dat er door de inzenders veel tijd en aandacht is besteed aan vorm en inhoud. Ook voor de diversiteit van de inzendingen, variërend van nieuwe boortechnieken en alternatieve verkeerskundige concepten tot visionaire totaalconcepten over de toekomstige inrichting van het gebied, spreekt de jury haar waardering uit.

De jury constateerde dat zich rond de inzendingen vier thema's met overeenkomende oplossingsfilosofieën aftekenden:

tunnelvarianten: inzendingen in de lijn van 'All-in-one tubes' en (al dan niet afgedekte) open tunnelbakken;
varianten met een 'hoge weg': stapelwegen met constructies vanuit de middenberm;
IJmeervarianten: dijken, bruggen en tunnels voor een (alternatieve) verbinding door het IJmeer;
andere strategieën: ingrijpende tracé aanpassingen, nieuwe concepten in samenhang met andere functies, een brug voor de A6-A9 verbinding en variabele tolsystemen.

De jury heeft aan de hand van deze thema's alle inzendingen integraal besproken. De inzendingen zijn, op basis van de samengenomen argumenten van juryleden, vervolgens geordend.

Bij de inzendingen rond het thema de 'hoge weg' deed zich een bijzonder afwegingsmoment voor. De jury is namelijk tot het oordeel gekomen dat dit concept in de stedelijke gebieden van Amstelveen en Gaasperdam de barrièrevorming, die de infrastructuur vormt, op onwenselijke wijze verder versterkt. Hoewel dit soort en type oplossingen volgens de jury weliswaar technisch goed realiseerbaar is, kunnen ze tegelijkertijd leiden tot ongewenste situaties met betrekking tot de verkeersafwikkeling, veiligheid, milieu en visuele hinder. Dit alles maakt de 'hoge weg' matig geschikt als oplossing voor de uitdagingen waar de planstudie voor staat. De jury oordeelt dan ook dat het op zich goede inzendingen zijn, maar zij vindt ze op deze plaats en in deze omgeving niet wenselijk en heeft deze, weliswaar allemaal voorzien van nader oordeel, terzijde gelegd.

Deze pre-selectie resulteerde in zeven inzendingen, waarvan de jury heeft geconstateerd dat drie paar inzendingen sterk vergelijkbaar waren. Dit betrof de twee varianten van de 'alles in één tunnel' (de inzendingen 'All-in-one-tube' en 'Gestapelde boortunnel A6/A9'), de twee varianten met een nadere uitwerking voor gebiedsontwikkeling (de inzendingen 'De ontknoping' en 'Benuttingsvariant') en de twee varianten met een IJmeer-verbinding (de inzendingen 'IJmeerverbinding, gefaseerd en hybride' en 'Het (Verbeterd) Bovenlangsalternatief'). Daarnaast werd de jury getroffen door de onderling aanvullende kwaliteiten van de inzending 'Benuttingsvariant' in combinatie met de technische uitwerking van de overkluizing van de inzending 'Zuidoost verbonden' en de gebiedsinrichting van inzending 'De ontknoping'.

Uiteindelijk zijn vijf inzendingen genomineerd. De jury heeft deze vijf genomineerden gedurende het beoordelingsproces uitvoerig besproken en uiteindelijk onderling vergeleken. Op basis daarvan is een volgorde aangebracht waarvan de jury unaniem heeft geconcludeerd dat deze uitkomst recht doet aan de kwaliteit van de inzendingen.
Tot zover het jury oordeel.

De genomineerden zijn:

1e prijs: Vlucht naar voren van Heijmans Infra Advies en Ontwikkeling, Rosmalen
2e prijs: De ontknoping van Witteveen & Bos en Royal Haskoning, Amsterdam
3e prijs: IJmeerverbinding, flexibel en hybride Arcadis Nederland BV, Amersfoort
en een eervolle vermelding ging naar: De gestapelde boortunnel A6/A9 van Witteveen & Bos en Royal Haskoning, Amsterdam en naar De benuttingsvariant van Advin regio Noordwest, Hoofddorp.

De 'Vlucht naar voren' verlegt de A1 niet iets naar het Zuiden, zoals in het Stroomlijnalternatief maar juist iets naar het Noorden: zij scheert deels ingetunneld, deels op maaiveldniveau langs de Noordpolderdijk. De ruimte tussen die dijk en de eilandjes wordt opgespoten, waarmee het 'Muiderduin' wordt gevormd: “Kernidee achter Muiderduin is het “oppakken” van de A1 en verlegging ervan richting de kustlijn van het IJmeer. De verlegde A1 (twee keer vier rijstroken en twee wisselstroken) wordt aangelegd op maaiveld. Een nieuw duinlandschap neemt de infrastructuur in zich op en vormt de basis voor extensieve lineaire woongebieden die vanaf de infrastructuurbundel in het limeer doordringen. Voor de kust van Muiden bij monding van de Vecht gaat het nieuwe tracé over in een tunnel van 1,5 á 2 kilometer zodat de ligging van Muiden aan het IJmeer zijn betekenis behoudt.

'De ontknoping' scheidt het verkeer naar bestemming, en ontkoppelt doorgaand en bestemmingsverkeer. Vroegtijdig baan kiezen, géén nieuwe weg A6/A9. In Amstelveen en Amsterdam Zuid-Oost verdwijnt de snelweg uit beeld: ontsluiting door Avenue en Boulevard. In de Vechtstreek wijken aansluitingen voor parallelroute én landschap. Ook in de Vechtstreek worden de verkeersstromen gescheiden naar bestemming. Het aantal verstoringen wordt hierdoor verminderd. De ontsluiting van Muiden, Weesp en Muiderberg krijgt gestalte via een van de snelweg gescheiden lokale wegstructuur. Uitwisseling met de snelweg vindt plaats bij Diemen, Naarden en Almere/Almeerderzand. De Vrije Vecht wordt niet langer in tweeën gehakt door de autosnelweg; die komt in een aquatunnel. Zo ontstaat er ook een nieuw 'Zicht op Muiden'. De Vrije Vecht betekent ook een grote schoonmaak in de wegomgeving: minder Verkeerslandschap, meer Vechtlandschap.

Een trotse Niek Roozen met medewerker Judith

De 'IJmeerverbinding' van Arcadis en Weesper Niek Roozen is een integrale oplossing die bestaat uit een groeimodel waarin de kern wordt gevormd door het stroomlijnalternatief aangevuld met een ondergrondse IJmeerverbinding waarin wegverkeer en openbaar vervoer worden gebundeld. Deze oplossing biedt een robuust netwerk dat kan inspelen op toekomstige ontwikkelingen. Naast een verbetering van de bereikbaarheid op de corridor worden ook de natuurwaarden van het IJmeer optimaal benut. Een zelfde gedachtegang als het 'Bovenlangsalternatief' zoals de jury al opmerkte. In het werk van Arcadis was echter de kracht van dit gerenommeerde bureau af te lezen, en zij verdienden de prijs van € 30.000. In een filmpje dat van de jurering gemaakt werd had met name landschaps-architect Riek Bakker waardering voor de integrale aanpak van het Bovenlangsalternatief.

Het juryoordeel voor het Bovenlangsalternatief luidt dan ook: “De positieve ontwikkelingen voor natuur in het IJmeer en de complete visie op het hele gebied, met oog voor ruimtelijke kansen / gebiedsontwikkeling, maken deze inzending interessant. Een verdere uitwerking op onderdelen had het (verbeterd) Bovenlangsalternatief' krachtiger gemaakt."

Download Het (verbeterd) Bovenlangsalternatief - inzending ontwikkelcompetitie (pdf - 2258 kb)

terug naar het overzicht

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: