terug naar alles over het knsf-terrein

KNSF-terrein

Mogelijkheden voor ontwikkeling, vanuit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit

16 december 2012

1475 woningen onmogelijk volgens provinciaal adviseur.

Boskern, Volkstuinen en Sportvelden blijven gewoon bestaan in provinciaal plan.

Op 27 september 2010 schreef KNSF een brief aan de Provincie waarin zij te kennen gaf op de hoogte te zijn van een rapport waarin de mogelijkheden zijn onderzocht om de woningaantallen op het KNSF-terrein terug te brengen. “In de conclusie van dit rapport wordt het woningaantal op het KNSF-terrein teruggebracht tot circa 1000 woningen en blijven de voetbalvelden op het KNSF-terrein gesitueerd” weet directeur Holzhaus. Deze brief werd naar aanleiding van het debat in PS over het rapport van de commissie “Schoon Schip” geopenbaard. Naar aanleiding van deze brief heeft Muideninfo met een WOB-procedure het onderhavige rapport opgevraagd, en gekregen.

U kunt het volledige rapport hier downloaden (23 Mb)

Rapport bleef in provinciale la.

ir. Miranda Reitsma
In het voorjaar van 2010 stelde de Provincie inderdaad de vraag aan haar adviseur ruimtelijke kwaliteit, Miranda Reitsma, om eens een ruimtelijke invulling van het KNSF-terrein te ontwerpen. De vraag kwam voort uit een ambtelijk ontwerpatelier om de provinciale uitgangspunten voor het KNSF-terrein te verkennen.
Het resultaat was een handzaam boekje, 48 pagina's dik, in een oplage van 100 stuks, die vervolgens in een provinciale la verdwenen. Er werden dus geen exemplaren buiten de provincie verspreid, laat staan aan degene die het in de eerste plaats aanging, de gemeente Muiden, verstrekt.

Mevrouw Reitsma kwam tot de conclusie dat zonder ernstige en onherstelbare schade aan te richten aan de cultuurhistorische en ecologische waarden van het terrein de plannen van KNSF niet te realiseren zijn. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een aanzienlijk deel van het ecologische waardevolle bos, (cultuur)historische bebouwing langs het Kruitpad, de Westbatterij, en het schootsveld daaromheen. In haar visie blijven de sportvelden en volkstuinen gewoon op hun plaats.
Miranda gaat uit van verontreinigingsgegevens die door adviesbureau GSO aangeleverd werden in opdracht van KNSF, of eigenlijk haar Zwitserse dochter RESAG . Zoals u weet bestaat er een eerder rapport (ook in opdracht van KNSF, toen zij bij de aankoop van het terrein zeker wilde weten geen kat in de zak te kopen) waaruit blijkt dat het gebied niet of nauwelijks verontreinigd is (rapport Edelman). Daarmee dienen dus de passages uit het verhaal die betrekking hebben op sanering met een korreltje zout genomen te worden. Wij citeren nu verder uit het rapport:

Introductie
Afgelopen voorjaar is mij de vraag gesteld of ik, met de frisse blik van een nieuwkomer, wilde kijken naar het KNSF terrein en daarover advies wilde uitbrengen. Bij de provincie leeft namelijk de behoefte om vanuit het provinciale belang van ruimtelijke kwaliteit naar het terrein en de mogelijkheden ervan te kijken en daarmee haar positiebepaling ten aanzien van ontwikkeling ervan inhoudelijk te onderbouwen. Ik heb samen met de betrokken ambtenaren in een atelier een eerste verkenning gedaan. Dat resulteerde in eerste uitgangspunten voor het terrein. Deze uitgangspunten zijn verder onderzocht in de vorm van drie scenario's die gebaseerd zijn op de bandbreedte van de programma's die tot nu toe voor het terrein worden gehanteerd. Dit onderzoek is verderop in dit advies beschreven. Op basis van deze scenario's heb ik conclusies getrokken voor de ontwikkeling van het terrein vanuit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit. Deze heb ik hieronder kort samengevat als advies.

Vertrekpunt vanuit ruimtelijke kwaliteit.
Het vertrekpunt voor de planontwikkeling wordt in dit advies gevormd door een aantal waarden in het gebied, waarden die sporen met het provinciale belang van ruimtelijke kwaliteit zoals omschreven in de Structuurvisie 2040 en de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie. Het gaat om de potentie van de locatie voor regionaal recreatief gebruik in het 'metropolitane landschap' van de Noordvleugel. Het gaat ook om natuurwaarden, die aansluiten bij de ecologische hoofdstructuur rond het gebied, zoals van het zeldzame elzenbos en waardevolle oude bossen die onderdeel zijn van het munitiebos. Tot slot is het terrein rijk aan bijzondere cultuurhistorische waarden, zoals het fort Westbatterij van Muiden, met het schootsveld, dat onderdeel uitmaakt van het werelderfgoed van de Stelling van Amsterdam. Daarnaast liggen in het munitiebos de resten van de kruitfabriek. De historische, landschappelijke lijnen van de IJdijk en de trekvaart worden door de provincie gezien ais belangrijke cultuurhistorische lijnen in het landschap.

Identiteit als onderscheid.
Al deze kwaliteiten zijn nu nog niet zichtbaar en grotendeels ontoegankelijk voor het publiek. Daarom leven ze niet in de perceptie van de meeste mensen. Het zijn wel juist deze waarden die het terrein onderscheiden ten opzichte van de omgeving. Ze vormen bij elkaar een 'unique selling point' voor ontwikkeling van het gebied. Mits goed ontsloten - en dus ook publiek toegankelijk - kunnen ze het terrein een identiteit geven waarmee het zich straks, als nieuw woonmilieu, kan meten met andere sterke woonmilieus zoals langs de Vecht, in het Gooi en straks ook in de Bloemendalerpolder.
In de huidige plannen wordt van deze kwaliteiten nauwelijks gebruik gemaakt, sterker nog, de hoge woningaantallen in combinatie met de voorgestelde bodemsanering leiden ertoe dat veel van deze kwaliteiten voor altijd verloren gaan.

Sanering.
Het terrein heeft helaas niet alleen een rijke historie. Het heeft ook een heel andere erfenis, namelijk die van de explosies en de bodemvervuiling van de kruitfabriek. Het idee is om de vervuiling te saneren door het terrein te ontwikkelen. Het blijkt alleen dat een algehele sanering juist een aanslag vormt op de identiteit van het gebied. Sanering betekent een volledige kaalslag voor het munitiebos en voor de ondergrond in zijn geheel, doordat een aanzienlijke ophoging van grond vereist is. De oorspronkelijk historie wordt daarmee weggevaagd en de locatie verliest iedere betekenis die het in dat opzicht had.

Uitgangspunten.
Bij de verkenning die we maakten om dit advies op te kunnen stellen, zijn we in alle scenario's ervan uitgegaan dat de kern van het munitiebos bewaard blijft, met zijn belangrijke natuur- en historische waarden. Het wordt opengesteld voor het publiek en verandert van een beladen 'no go area' in een aantrekkelijke plek voor oude en nieuwe Muidenaren.

We zijn er ook van uit gegaan dat er langs de trekvaart gewoond gaat worden, en dat daarmee deze historische lijn weer toegankelijk en beleefbaar wordt. Het schootsveld rond de Westbatterij wordt deels vrijgehouden, om recht te doen aan zijn positie in de Stelling. In die vrije ruimte kunnen de sportvelden gewoon blijven liggen. Ook de volkstuinen langs de IJdijk passen binnen het recreatieve gebruik van deze regionale fiets- en wandelroute en de IJdijk komt door zijn vrije ligging goed tot zijn recht.
De ecologische hoofdstructuur krult zich rond de westpunt van het terrein. De voorgestelde kantoorbebouwing vervalt in deze benadering. Een dergelijke geďsoleerde ontwikkeling vormt op geen enkele wijze een bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied.

Woonmilieus en woningaantallen.
Deze benadering, om de planontwikkeling te enten op de historische- en natuurwaarden in het gebied, leidt ertoe dat er drie verschillende gebieden op het KNSF terrein onderscheiden kunnen worden.
Rond de boskem wordt, na sanering van de rand. nieuw bos aangeplant. Daar komt op termijn wonen in het nieuwe bos - niet in het oude ! - met villa's in een lage dichtheid. De trekvaart wordt toegankelijk en beleefbaar gemaakt door er woningen langs te ontwikkelen, grondgebonden en in verschillende categorieën, van particulier opdrachtgeverschap tot projectgewijze ontwikkeling.

Op het schootsveld komt, in hoge dichtheid, woningbouw tegen de boszoom aan. Zoals gezegd, wordt het schootsveld deels vrij gelaten, om het fort goed tot zijn recht te laten komen. De omgevingskwaliteit die gevormd wordt door het munitiebos, de IJdijk en het schootsveld, rechtvaardigt deze dichtheid in een voor het overige meer ontspannen omgeving.
De verschillende scenario's zijn gebaseerd op de woningaantallen die gehanteerd worden in de afspraken rond de huidige plannen, van 600 tot 1.475. Zoals verderop beschreven, blijkt uit de scenario's dat het uit het oogpunt van ruimtelijke kwaliteit mogelijk is om ongeveer 1.000 woningen te realiseren op een manier die recht doet aan de uitgangspunten zoals in dit advies geformuleerd.

Advies.
Ik adviseer om de natuurwaarden en cultuurhistorische waarden als vertrekpunt voor ontwikkeling van het terrein te kiezen. Door de ontwikkeling zullen deze waarden voor het publiek toegankelijk en ervaarbaar worden. Het terrein zal zijn -nu nog verborgen- sterke eigen identiteit uitbouwen en zich gaan onderscheiden ten opzichte van omringende woonmilieus in de regio. Ook in recreatief opzicht zal het terrein hiermee erg aantrekkelijk worden. De huidige sportvelden en volkstuinen passen op hun huidige plek heel goed binnen dit concept.

Het is niet mogelijk om 1.475 woningen te realiseren zonder afbreuk te doen aan de cultuurhistorische en natuurwaarden. Behoud van deze waarden betekent dat bij bodemsanering niet uit wordt gegaan van kaalslag, maar van selectieve sanering. Het behoud van een groot deel van het munitiebos en van het vrije schootsveld, houdt in dat er ongeveer 1.000 woningen gerealiseerd kunnen worden. Deze woningen staan dan stuk voor stuk in unieke woonmilieus. Op deze wijze is het KNSF terrein te ontwikkelen op een manier die recht doet aan het provinciaal belang van ruimtelijke kwaliteit.

Vertaling naar scenario's.
Drie scenario's, gebaseerd op 600, 1000 en 1475 woningen, zijn onderzocht in relatie tot de ruimtelijke kwaliteit. De natuurwaarden en cultuurhistorische waarden zijn bij alle drie de scenario's als vertrekpunt voor ontwikkeling gekozen. Behoud van deze waarden betekent dat bij bodemsanering niet uit wordt gegaan van kaalslag, maar van selectieve sanering. Bij deze selectieve sanering kiezen we gezien de waardevolle bossen en recreatieve waarde van het kernbos, voor behoud van dat deel. In alle scenario's is ervan uitgegaan dat er niet in de boskem gebouwd wordt.

De strook langs de vaart wordt in alle scenario's ontwikkeld. Bestaande gebouwen uit het verleden blijven behouden en worden in de strook opgenomen. Ontwikkeling langs de vaart zorgt ervoor dat de Muidertrekvaart als structuurdrager toegankelijk en beleefbaar wordt. In de scenario's voor inrichting van de strook langs de vaart zijn we uitgegaan van verschillende dichtheden met een maximum van 40 woningen per hectare. Dit om nog een woonmilieu te kunnen bieden wat recht doet aan het groene karakter en cultuurhistorische waarde van de trekvaart en aanliggende bestaande bebouwing.

De speelruimte in de scenario's ligt dus voornamelijk bij de invulling van het schootsveld. Het schootsveld behoort als open gebied bij het fort dat onderdeel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam. De openheid van het schootsveld in de huidige situatie zorgt ervoor dat zowel het fort als de IJdijk tot hun recht komen, door een vrije ligging. Deze vrije ligging levert een toegevoegde waarde voor het metropolitane recreatieve netwerk dat over de IJdijk loopt. De volkstuinen dragen bij aan dit open karakter en de recreatieve functie.
In het scenario met 600 woningen is ervoor gekozen om het schootsveld maximaal te vrijwaren van bebouwing. De oude rand van de boskem is de grens tot waar bebouwing is toegestaan. In die vrije ruimte kunnen de sportvelden gewoon blijven liggen. In het scenario van 1000 woningen worden er meer woningen toegevoegd in het open schootsveld, waarbij de bebouwing de radius van het schootsveld accentueert. Ook hier kunnen de sportvelden blijven liggen in de ruimte tussen de bebouwing en het fort.

In de 1475 woningen variant zijn in de dichtheden aan de rand van de boskern en langs de vaart naar het maximale gebracht. Daarnaast zijn er minstens 100 woningen per ha benodigd in het totale schootsveld. De omvang van deze bebouwing overvleugelt de historische kern van Muiden. Het schootsveld wordt volledig dicht gebouwd, zodat het fort en de IJdijk niet meer tot hun recht komen en er geen plaats meer is voor de sportvelden. Daarom is het niet mogelijk 1475 woningen te realiseren, zonder afbreuk te doen aan de cultuurhistorische en natuurwaarden. Het zijn juist deze waarden die betekenis geven aan het gebied en waarmee het KNSF-terrein zich onderscheid ten opzichte van haar omgeving.

De ruimtelijke invulling voor de drie scenario's:



scenario 1, 600 woningen.


scenario 2, 1000 woningen.


scenario 3, 1475 woningen.

U kunt het volledige rapport hier downloaden (23 Mb)



terug naar het overzicht

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: