terug naar het overzicht
terug naar Muiden Veilig?
Lees ook het artikel in het Vecht-Journaal
15-november-2001 bijgewerkt: 17-nov-01

Voorlichtingsavond kruitfabriek
Zo volledig mogelijk verslag

In het volgende zult u het commentaar van muideninfo.nl aantreffen in deze kadertjes.
Dit commentaar vloeit voort uit de diepgaande studie die uw webmaster reeds verricht heeft naar de veiligheidssituatie rond Muiden Chemie. Overigens: ook uw webmaster kan zich vergissen. Indien u denkt hier onjuistheden aan te treffen, mail mij dan even, a.u.b.

inhoud:

inleiding
De vragenronde van de voorzitter: De eerste ronde vragen De tweede ronde vragen: De derde ronde vragen: Afsluiting

inleiding

Op 13 november 2001 hield de gemeente Muiden een informatiebijeenkomst over de veiligheid in Muiden, in relatie tot de aanwezigheid van de Kruitfabriek. Doel van de avond was om zo breed mogelijk informatie te verschaffen over mogelijke gevaren en de maatregelen die genomen zijn of nog genomen dienen te worden.
Op deze avond waren een aantal deskundigen uitgenodigd. Aanwezig waren achter de tafel: en in zaal waren er ook nog: De burgemeester hield een korte inleiding, waarin hij een ieder van de deskundigen een vraag voorlegde. De beantwoording ervan ging in de meeste gevallen gepaard met een presentatie.

De vragenronde van de voorzitter

De burgemeester stelde de volgende vragen aan het panel:

Aan de politie:
Wat valt er nu te melden over de brand van 20 augustus?
 Antwoord: Eigenlijk niets. We hebben sporen verzameld en die opgestuurd naar het Nationaal Forensisch Instituut te Rijswijk. Door proberen ze de oorzaak te achterhalen, maar, ondanks dat we regelmatig aandringen, hebben we nog niets gehoord.

Aan de brandweer (de heer Kappetein):
Wat zijn de mogelijke gevolgen van een explosie?
 Antwoord: overdruk en warmtestraling.
Om een idee te geven van deze twee effecten:
Een ontploffing van 1000 kg springstof levert op een afstand van 360 meter slechts voorbijgaande gehoorschade op, op een afstand van 70 m wordt je omver geblazen, op een afstand van 45 meter ben je doof, en pas op een afstand van 18 meter overlijdt je ten gevolge van de luchtdruk.
Gebouwen zullen op een afstand van 650 meter ruitbreuk ondervinden, op een afstand van 240 meter ontstaan er mogelijk dodelijke glasscherven, en op een afstand van 40 meter verwoesting.
De warmtestraling levert 2de en 3de graads brandwonden op op 200 meter, en veroorzaakt branden op 150 meter afstand
De heer Kappetein is nogal onvolledig:
Er zijn niet twee, maar vier effecten van een explosie:
  • Luchtdruk
  • Warmtestraling
  • Schokgolf in de grond
  • Uitwerp van brokstukken
De laatste factor is de meest dodelijke. Zo werd er in Enschede een fietser op 580 meter afstand gedood door een weggeslingerd brokstuk. De NATO-richtlijnen vermelden dat bij een explosie van 1000 kg tot een afstand van 400 meter rekening gehouden moet worden met rondvliegende brokstukken (bron: min. van VROM).

Aan de brandweer (de heer Moraal):
Welke risico's lopen we in deze streek?
 Antwoord: niet in de eerste plaats t.g.v. de Kruitfabriek.
Grotere risico's zijn:
Aan MCI (de heer Drost):
Hoe houdt u de risico's onder controle?
 Antwoord: Door strenge interne normeringen, opleidingen, strenge bedieningsvoorschriften, en streng toezicht daarop. Wij kunnen immers onze personeelsleden geen onnodige risico's laten lopen. Daarmee is ook de externe veiligheid gegarandeerd. Bij een ongeval treedt in de voorste linie van de bebouwing slechts een drukgolf van 15 mBar op en dat levert slechts ruitbreuk op bij slecht gemonteerde ruiten.

Aan het ministerie van VROM (het bevoegd gezag) (de heer Sprong):
Hoe zit dat met de veiligheidsafstanden?
 Antwoord: even iets vooraf: we kunnen niet alle informatie geven. Zo kunnen we u niet vertellen hoeveel er waar ligt, zodat u er maar op moet vertrouwen dat we de veiligheidszones goed uitrekenen. In 1974 is er een regeringsbesluit genomen om de Kruitfabriek niet te verplaatsen, n.a.v. het rapport van de interdepartementale commissie die eerst wél, maar uiteindelijk niet voor verplaatsing pleitte.
De heer Sprong vergist zich: de eindconclusie van het eindrapport van de commissie luidt:
"met kracht dient te worden gestreefd naar verplaatsing van, met name, de fabriek te Muiden"
(tijdelijke hervatting werkzaamheden onder voorwaarden mogelijk)
Verder vertelde de heer Sprong dat de activiteiten van MCI tussen de zeventiger jaren en nu niet veranderd zijn, maar dat de NATO-normen wél geëvolueerd zijn. Er zal een nieuwe beoordeling van de veiligheidssituatie plaatsvinden. Het veiligheidsrapport dat MCI nu op straffe van een dwangsom vóór 13 december 2001 moet inleveren, maakt deel uit van die beoordeling. Eerder, in februari 2001, werd er een veiligheidsrapport ingeleverd, maar dat deugde niet. In april 2000 vond er een bezoek plaats van de Milieuinspectie van VROM, en men concludeerde dat de Milieuvergunning zo gedateerd is, dat een nieuwe noodzakelijk is. Er is geen indicatie voor "acute urgentie" en aan de nieuwe vergunning zal gewerkt worden als er een veiligheidsrapport is.

Nu de veiligheidszones:
Die zijn gebaseerd op NATO-richtlijnen (AASTP-1-1997), en verklaard in de circulaire van Houwelingen. Men deelt de explosieven in in gevaarsklassen, nl. 1.1 en 1.3 in het geval van MCI. Een veilige afstand wordt vastgesteld aan de hand van de hoeveelheid en gevaarsklasse. De woonafstand is de zogenaamde B-zone.
Deze bedraagt minstens 400 meter voor een klasse 1.1 explosief. De A-zone is 270 meter.
Bron: circulaire van Houwelinge
De berekening zal opnieuw worden uitgevoerd voor MCI, en zal in de eerste helft van volgend jaar gereed zijn.

De eerste ronde vragen

Bovenlander: de burgemeester heeft geschreven dat de veiligheidsafstand vijfmaal de huidige NATO-afstand (A-zone) is. Dat levert 1350 meter op, en valt over half Muiden. Hoe zit dat?
(De hiermee verband houdende vraag hoe het zit met de veiligheidszone t.o.v. de laad/los plaats werd door de voorzitter niet toegestaan).
Antwoord (Sprong) : de burgemeester vergist zich. Niet de huidige, maar de toenmalige veiligheidsafstand werd bedoeld - De vraagsteller verontwaardigd: "hoe kan dat nou: u heeft zelf, samen met Politie, Brandweer, en MCI de brief van de burgemeester nagezien!" Burgemeester: "Ik mag me vergissen!"
Sprong : De veiligheidscirkel is gebaseerd op een piek-overdruk van 60 kg per vierkante cm, of vierkante meter, of gram: dat weet ik even niet. De burgemeester: "u mag zich vergissen."

Kroon: waren al die ruiten in 1972 niet goed gemonteerd?
Antwoord(Drost) : de veiligheidscirkels zijn van toepassing ná 1972, daarna zijn er geen ruiten meer gesprongen.

Ratelband: levert het voortschrijdend inzicht niet op dat MCI nu wél verplaatst dient te worden?
Antwoord (Sprong) : Ik wil niet op de conclusie vooruitlopen ; alles is mogelijk: ongewijzigde voortzetting van het bedrijf, aanpassingen, en zelfs - maar onwaarschijnlijk - bedrijfsbeëindiging.

Huiberts: kan de aanvlieg route naar Schiphol niet verlegd worden?
Antwoord (Moraal, Sprong, Smith resp.): dan moet dat wel zeer ruim zijn wil het zin hebben ; ik weet dat niet ; wordt meegenomen.

Timp: Is het productie-proces eigenlijk wel beheersbaar als telkens blijkt dat de oorzaken van ongevallen onbekend blijven?
Antwoord (Drost): Ongevaloorzaken zijn wél bekend - waarop mevrouw Timp samen met de heer Bovenlander voorlas uit een brief van B&W uit 1984: " Ondanks alle veiligheidsmaatregelen, die na de explosie van 8 december 1972 zijn getroffen, hebben de gebeurtenissen op 30 mei en 9 september 1983 zonder enig voorbehoud aangetoond, dat een veilige kruitfabricage niet is te waarborgen. Is bij de explosie op 30 mei 1983 nog sprake van een mogelijke oorzaak van het ongeval, bij de explosieve verbranding op 9 september 1983 is het kruit op een niet te beredeneren wijze ontstoken" - oorzaak onbekend dus, evenals van de brand van 20 augustus 2001.

De tweede ronde vragen:

Bovenlander: Met de veiligheidszone t.o.v. de laad/los plaats is in de hinderwetvergunning géén rekening gehouden. Wat is daarop uw commentaar? Antwoord (Sprong): We gaan dat met de nieuwe beoordeling meenemen. Vervoer valt onder wet vervoer gevaarlijke stoffen. Wordt alleen uitgevoerd door gespecialiseerde bedrijven onder gunstige omstandigheden. (Drost): er zijn ook strenge inpakeisen, en er wordt een speciale, gekeurde vrachtauto gebruikt. Meestal is er geen explosiegevaar, alleen brandgevaar.
Hoe zit dat nu met explosie-gevaarlijke vervoer en brand-gevaarlijk vervoer?
Bedoeld wordt gevaarsklasse 1.1 (explosie-gevaar) en 1.3 (brand-gevaar).
Stel, er is en aanrijding op de Amsterdamse Poortbrug, waarbij een brand ontstaat.
  • Dan luidt voor de explosie-gevaarlijke stof het brandweervoorschrift: "Een beginnende brand moet onmiddellijk met alle beschikbare middelen worden bestreden. Indien blijkt dat het vuur niet kan worden geblust, moeten alle personen direct het terrein verlaten.(...). Een veiligheidsafstand van 1 km ware aan te houden";
  • Als er alleen brandgevaar is, dan luidt het voorschrift: "Een beginnende brand moet onmiddellijk met alle beschikbare middelen worden bestreden. Indien hierbij blijkt dat uitbreiding van de brand niet is tegen te houden, moet het terrein worden vrijgemaakt van personen. Een volledig ontwikkelde brand mag niet van dichtbij worden bestreden i.v.m. het gevaar van explosies en intense hitte. Hoofddoel moet zijn te trachten weggeslingerde brandende delen te doven teneinde uitbreiding van de brand tegen te gaan. Indien mogelijk moet dit vanuit een beschermende opstelling geschieden."
(bron: voorschrift gevaarlijke stoffen, min. van VROM)

Lapikas: de brandweer hanteert een logaritmische schaal voor de intensiteit van de drukgolf, en VROM een inverse derde macht van de afstand. Dat is strijdig, hoe zit dat nu eigenlijk?
Antwoord (Sprong) : We hanteren geen model, maar volgen de NATO-voorschriften. Die zijn empirisch vastgesteld.

Van der Steen: waarom betaalt MCI geen veilig glas voor de eerste linie huizen?
Antwoord (Drost) : Als de ruiten normaal ingezet zijn blijven ze wel heel. We zien niet in waarom wij speciaal glas zouden moeten betalen.

Van Buijtenen: Er is geen "acute urgentie", maar wel een mogelijke uitkomst dat MCI de activiteiten moet beëindigen. Dat vind ik vreemd.
Antwoord (Sprong) : Volgens de toegepaste regels is er geen acuut gevaar. En volgens mij is er maar een kleine kans dat de kruitfabriek zal moeten sluiten t.g.v. ons onderzoek. Uitgesloten is het echter niet.

Van Dam: waarom bent u zo zeker dat meervoudige ontploffingen niet mogelijk zijn? Bv, t.g.v. neerstortende vliegtuigen?
Antwoord (Moraal) : De kans hierop is zo klein dat we dat niet meegenomen hebben.
(Sprong) : Er zijn maatregelen getroffen om gelijktijdige ontploffingen te voorkomen. maar we gaan ze opnieuw bekijken.
Guus Kroon (publiek) : het kenmerkende van ongevallen is nu juist dat ze onverwacht zijn, en dat gedacht werd dat de kans daarop klein was. (Sprong) : Er is weldegelijk gekeken naar de voorkoming van kettingreacties.

Kroon: Hoe veilig is de Maxisweg? Ik fiets daar dagelijks!
Guus Kroon licht zijn vraag nog verder toe: als de brand van 20 augustus zich nu verder ontwikkeld had, terwijl ik daar juist fietste, zou ik dan hier nog staan? (De vraag van Guus was doodserieus, maar vanachter de tafel werd er lacherig gereageerd….)
Antwoord (de Burgemeester): U heeft dan wel een windje in de rug!
(Drost) : er zijn ook normeringen voor het verkeer, en daar houden wij ons aan.
Zeker afgezet tegen de huidige normen is er reden daaraan te twijfelen. Zie ook het Plofcirkelkaartje.


De derde ronde vragen:

Wagenmans: alle voorschriften zijn verouderd, met een hinderwetvergunning uit 1981, die gebaseerd is op inzichten uit 1965. Wie controleert er nu eigenlijk de naleving hiervan, en hoe vaak?
Wetselaar: de 'commotie' komt niet alleen van de brand, maar ook door het artikel uit Trouw, het ontbreken van een rampenbestrijdingsplan, en een veiligheidsrapportage, en dat de conclusies van de interdepartementale commissie niet gerespecteerd zijn.
Antwoord (Kappetein) : Pas in 1999 is het Besluit Risico zware ongevallen van kracht geworden. Het kan nog wel een jaar duren voordat er een Rampenbestrijdingsplan is.
(Moraal) : Er is weldegelijk een aanvalsplan en een noodplan! Een Rampenbestrijdingsplan kan er pas zijn nadat er een veiligheids rapportage is.
(Smith) : De discussie of MCI VR-plichtig (VR=veiligheidsrapport) is heeft lang geduurd.
(Witte) : In 1993 is er een risico-inventarisatie uitgevoerd in de Gooi-en Vechtstreek. Gelet werd op de waarschijnlijkheid van tien of meer doden buiten 'de inrichting'. MCI viel hier toen niet onder. Nu wel.
(Sprong) : De kamerstukken en conclusies Interdepartementale Commissie zijn al 27 jaar openbaar. Destijds was de conclusie: de fabriek kan blijven (oei - red.). Nu gaan we dat opnieuw bekijken, met huidige inzichten en regels.

Wegman : Mopperende import moet wegblijven!
Geen vraag maar een betoog:
"het zijn altijd weer de nieuwe bewoners van Muiden die over de kruitfabriek zeuren. Laten ze hun mond houden, en gewoon weg blijven. Ik woon hier al 72 jaar.
Gerrit Wegman woont in Muiderberg....

van Duinen : Hoe is het mogelijk een Kruitfabriek in de Randstad te handhaven?
Deze opmerking bleef onbeantwoord, of werd reeds door de heer Sprong eerder beantwoord.

Ex-werknemer : Verpakkingsmateriaal brandt niet zomaar!
Deze vraag werd niet beantwoord. De vragensteller vroeg zich af of de in zijn schuur opgeslagen oude kranten misschien ook spontaan kunnen gaan branden.

Afsluiting

Muideninfo.nl heeft Theo Meijer opgebeld, en inderdaad geeft hij toe dat zijn uitspraken misschien 'wat voorbarig' geweest zijn. De burgemeester heeft hém opgebeld op hem daarop te wijzen. Tevens juicht hij toe dat er een nieuw onderzoek komt. Hij sprak niet tegen dat druk vanuit de Tweede Kamer eventueel wenselijk kan zijn om het nieuwe onderzoek geheel in lijn te brengen met de uitgangspunten van het Kabinetsbesluit inzake het Nationaal Milieubeleid ten aanzien van externe veiligheid. Hij wenst van de vorderingen van het project 'Muiden Veilig?' op de hoogte gehouden te worden.



terug naar het overzicht

U kunt uw bijdrage zenden of opmerkingen kwijt door op de onderstaande envelop te klikken
U belandt dan op ons reactie formulier: